Analiza uwarunkowań postaw antykatolickich (komponent poznawczy, emocjonalny i behawioralny) oraz poziomu i uwarunkowań przyzwolenia na ich publiczne artykułowanie.

Uzasadnienie tematu badania

Antykatolicyzm jest kategorią, która rzadko pojawia się we współczesnych badaniach naukowych, w odróżnieniu od np. antysemityzmu czy postaw wobec grup marginalizowanych. Doniesienia medialne, raporty wskazują, że liczba osób prezentujących postawy antykatolickie (w tym zachowania) wzrasta. Jednocześnie postawy te nie tyle są potępiane, naznaczane jako niewłaściwe, ale raczej istnieje na nie przyzwolenie społeczne. Ponieważ zjawisko to jest stosunkowo nowe w polskim społeczeństwie i odpowiedź na nie jest prosta konieczne jest oparcie się na rzetelnych i pogłębionych badaniach naukowych.

Cel badania

• Cel poznawczy: identyfikacja, na podstawie dotychczasowych badań, badań własnych, poziomu postaw antykatolickich i przyzwolenia na nie i ich uwarunkowań w polskim społeczeństwie.
  
• Cel praktyczny: przygotowanie, na podstawie uzyskanych danych naukowych, rekomendacji oddziaływania, interwencji obniżających poziom badanych zjawisk (czynniki zmieniające zachowania antykatolickie i przyzwolenie dla nie).
  

KONCEPCJA METODOLOGICZNA BADANIA

Badanie będzie składało się z czterech modułów, których realizacja pozwoli na osiągnięcie założonego celu badawczego.

Problematyka negatywnych postaw, praktyk dyskryminacyjnych jest rzeczywistością trudną do badania, ponieważ dotyczy sfery prywatnej respondentów, która jednocześnie jest wrażliwa społecznie. Dlatego istotne jest zastosowanie różnych technik badawczych i różnych podejść metodologicznych (triangulacja metod). Pozwoli to na uzyskanie wiedzy z różnych perspektyw.

Moduły badania postaw antydyskryminacyjnych

• MODUŁ I – celowy przegląd literatury
  
• MODUŁ II – narzędzia badawcze
  
• MODUŁ III – grupy fokusowe (FGI)
  
• MODUŁ IV – badanie ilościowe
  

MODUŁ I

CELOWY PRZEGLĄD LITERATURY

Celowy przegląd literatury jest pierwszym etapem większości badań.

Do wyboru istotnych artykułów związanych z negatywnymi postawami i zachowaniami wobec katolików wykorzystany zostanie celowy przegląd literatury (ang. scope literature review). Umożliwia szeroką i kompleksową analizę tematu oraz mapowanie kluczowych pojęć (Mayo-Wilson i in. 2017). Jest wykorzystywany również do (Peters i wsp. 2020):

1) ujawnienia istotnych koncepcji leżących u podstaw dziedziny badań, 2) wyjaśnienia definicji roboczych i/lub

3) wyjaśnienia ograniczeń koncepcyjnych tematu.

W celu zapewnienia przejrzystości i spójności w poszukiwaniu literatury i gromadzeniu danych, kierowano się zasadami leżącymi u podstaw protokołu PRISMA-ScR (Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analysis for Scope Literature Review) (Tricco i wsp. 2018).

Wyszukiwanie zostanie oparte o najbardziej renomowane bazy literatury, w tym: Web of Science, Academic Search Ultimate oraz uzupełniająco w bazie MEDLINE. Posumowaniem tego etapu będzie przygotowany raport zawierający opis procedur metodologicznych oraz analizę rezultatów wyszukiwania.

Wartością dodaną przeglądu będzie identyfikacja narzędzi badawczych, które mogą być wykorzystane w dalszej części badań.

MODUŁ II NARZĘDZIA BADAWCZE

Jak to zostało wcześniej określone w badaniu wykorzystane zostaną zarówno strategie ilościowe, jak i jakościowe. Celowy przegląd literatury pozwoli na dokładniejsze określenie zakresu badania oraz identyfikację podstawowych konstruktów teoretycznych (jako podstawa do konstrukcji narzędzi).

W badaniu zostaną przygotowane dwa narzędzia:

• scenariusz wywiadu grupowego (FGI)
  
• kwestionariusz do badania ilościowego.
  

Scenariusz wywiadu grupowego będzie zawierał ogólne wytyczne do prowadzenia badania oraz obszary tematyczne, które powinny być poruszone podczas rozmowy z respondentami. Pytania zawarte w scenariuszu pokazują ogólne obszary, ponieważ szczegółowe pytania będą zadawane przez przygotowanego do tego rodzaju badania moderatora.

Kwestionariusz badania ilościowego będzie zawierał pytania dotyczące postaw antykatolickich, przyzwolenia na nie oraz pytania metryczkowe (np. określające stosunek do Kościoła Katolickiego, zmienne socjo-demograficzne).

MODUŁ III BADANIE FOKUSOWE

Badanie fokusowe (zogniskowany/pogłębiony wywiad grupowy) to metoda uzyskiwania informacji dotyczących różnych tematów badawczych. Jest ona szeroko stosowana w naukach społecznych. Dobrze prowadzone wywiady grupowe i pogłębiona analiza uzyskanych treści pozwala na ujawnienie pojawiających się tematów, narracji dotyczących danego tematu. Stanowi także punkt wyjścia do prób teoretyzacji i tym samym stworzenia konstruktów teoretycznych w danym obszarze badawczym.

Etapy badania fokusowego:

• przygotowanie narzędzi badawczych (scenariusz wywiadu)
  
• przygotowanie moderatora wywiadu
  
• rekrutacja grupy badanych
  

Dobór próby celowy. Planowane jest przeprowadzenie 4 FGI. Dwa z katolikami oraz dwa z osobami nieidentyfikującymi się z Kościołem Katolickim. Grupy powinny zawierać ok. 8 osób. Taki dobór próby pozwoli na wysycenie teoretyczne tematu. Aby zachęcić respondentów do uczestnictwa w badaniu otrzymają oni nagrody w postaci bonów upominkowych

• przeprowadzenie wywiadów grupowych (wraz z nagraniem)
  
• transkrypcja wywiadów
  
• analiza tekstów wywiadów (kluczowy element badania)
  
• przygotowanie raportu na podstawie analizy danych
  

MODUŁ IV BADANIE ILOŚCIOWE

Badanie ilościowe pozwoli na zbadanie skali zjawiska postaw antykatolickich i przyzwolenia na nie oraz ich uwarunkowań w postaci ilościowej (liczbowej). Badania te zostaną skonstruowane w oparciu o wyniki uzyskane w celowym przeglądzie literatury oraz zogniskowanych wywiadach grupowych.

Badanie składa się z kilku etapów:

• przygotowanie narzędzi badawczych (kwestionariusz)
  
• rekrutacja uczestników badania
  

Planowane jest przeprowadzenie badania na reprezentatywnej grupie katolików i nie- katolików. W każdej grupie będzie 1500 osób (razem 3000) co stanowi odpowiednią liczbę osób, aby można mówić o reprezentatywności grupy badanej. Dobór próby będzie losowy, w oparciu o dwie zmienne: województwo oraz wiek respondentów (struktura próby będzie odpowiadać strukturze demograficznej w danym województwie).

• przeprowadzenie badania (CAWI Computer Assisted Web Interview).
  
• przygotowanie bazy danych do analiz
  
• analiza danych
  
• przygotowanie raportu na podstawie danych ilościowych
  

Podsumowaniem wszystkich modułów badawczych jest końcowy raport badawczy zbierający rezultaty badań cząstkowych, do zapoznania z którym zachęcamy Państwa w poniższym pliku

RAPORT POSTAWY ANTYKATOLICKIE UKSW [PDF]