Wręczenie odznaczeń szczególnie zasłużonym dla duszpasterstwa wojskowego i upamiętnienia polskiej historii, konferencja naukowa z prezentacją książki „Bóg nie jest Bogiem wojny. Wspomnienia alumnów-żołnierzy”, modlitwa przy grobie bł. ks. Jerzego Popiełuszki-alumna-żołnierza”.
W dniach 17–19 października w Warszawie odbyło się zorganizowane przez Ordynariat Polowy Wojska Polskiego spotkanie kapłanów, byłych alumnów-żołnierzy – bohaterów polskiej WOLNOŚCI, którzy w latach 1959-1980 odbywali przymusową służbę wojskową. Alumni-żołnierze to przykład represji stosowanej przez państwo wobec Kościoła w okresie komunistycznym w Polsce. Władze, łamiąc porozumienia, zdecydowały się uderzyć w studiujących w seminariach kleryków, poprzez powoływanie ich do odbycia zasadniczej służby wojskowej, licząc na ich szybkie zdemoralizowanie i odciągnięcie od Kościoła.
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uhonorował zasłużonych kapłanów medalami „Pro Bono Poloniae” oraz „Pro Patria”. Medalem Milito Pro Christo uhonorowani zostali: abp Tomasz Peta, bp Romuald Kujawski, bp Stefan Regmunt, bp Marian Rojek, bp Jan Wątroba oraz nieobecny bp Jan Kopiec. Przez ministra Jana Józefa Kasprzyka odznaczeni zostali: za upowszechnianie wiedzy o historii walk niepodległościowych, krzewienie postaw patriotycznych w polskim społeczeństwie oraz poza granicami kraju medalem Pro Bono Poloniae ks. płk SG dr Zbigniew Kępa oraz za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny medalami Pro Patria ks. ppor. rez. dr Kazimierz Fąfara, ks. dr Adam Kokoszka oraz ks. ppor. rez. prof. Jan Przybyłowski.
Przedstawiono też trzytomową publikację „Bóg nie jest Bogiem wojny. Wspomnienia alumnów-żołnierzy”. To trzytomowa publikacja stanowiąca opracowanie tematu księży, którzy w latach 1959–1980 zmuszani byli do odbycia zasadniczej służby wojskowej w Wojsku Polskim. To także największy zbiór wspomnień byłych alumnów-żołnierzy, jaki ukazał się do tej pory. Książkę przy wsparciu Uniwersyteckiego Centrum Badań Wolności Religijnej UKSW wydało Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Książka składa się z trzech części. Tom pierwszy jest kompleksowym opracowaniem tematu powoływania alumnów-żołnierzy do zasadniczej służby wojskowej. Zawiera artykuły opisujące proces kreowania polityki wyznaniowej państwa, genezę tworzenia kompanii kleryckich oraz opiekę duszpasterską prowadzoną przez Generalny Dziekanat Wojska Polskiego nad alumnami wcielonymi do wojska. W pierwszym tomie pracy znalazły się też liczne teksty źródłowe, kazania i rozważania duchownych, korespondencja urzędowa między hierarchami Kościoła i przedstawicielami organów państwowych, wybrane sprawozdania kapelanów Generalnego Dziekanatu z posługi nad alumnami-żołnierzami oraz, co wymagało chyba największej pracy, aneks z imiennym wykazem alumnów powoływanych do zasadniczej służby wojskowej, zawierającym 2428 nazwisk.
Wśród wspomnianych kazań i rozważań osób duchownych uwagę zwracają listy dwóch wyniesionych na ołtarze hierarchów Kościoła: św. Jana Pawła II i bł. kard. Stefana Wyszyńskiego. Z ich lektury jasno wynika, że los alumnów-żołnierzy leżał im głęboko na sercu. Widać to w dokumentach pełnych ciepła, ojcowskiej troski i serdeczności wobec pełniących służbę. „Pamiętam dobrze, jak jesienią 1981 r., zatem już po sierpniu 1980 r., będąc alumnem pierwszego rocznika Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie wraz z innymi klerykami patrzyliśmy z podziwem na alumnów, którzy powrócili po odbyciu zasadniczej służby wojskowej. Uważaliśmy ich za bohaterów, ale oni tak siebie nie postrzegali. I wielu po dzień dzisiejszy wraca myślami do tamtych czasów nie po to, by kreować się na niezłomnych, ale by zachować pamięć, która decyduje o tożsamości i wpływa na przyszłość” – tak o byłych alumnach-żołnierzach pisze we wstępie bp Wiesław Lechowicz.
Dzięki książce udało się zgromadzić i ocalić od zapomnienia wiele świadectw i wspomnień. Część z nich opatrzona jest zdjęciami z okresu służby. Do każdego dołączone są informacje o dalszych losach i drodze kapłańskiej, a także o sytuacji rocznikowej w chwili powoływania do wojska, tzn. ilu alumnów, z którego seminarium, którego roku trafiło do jednostki i ilu z nich zostało wyświęconych.
Wiele ze świadectw jest cennych z uwagi na np. wspomnienia o błogosławionym ks. Jerzym Popiełuszce, który przez dwa lata (1966–1968) służył w jednostce w Bartoszycach. O wspólnej służbie z przyszłym błogosławionym piszą lub wzmiankują m.in. ks. Kazimierz Sikorski, ks. Wacław Szczęśniak i ks. Jan Zając. Świadectwa, tak jak zdarza się to w tego typu zbiorowych wydawnictwach, różnią się między sobą zarówno objętością, jak i stylem wypowiedzi. Część z nich to kilkuzdaniowe wzmianki, inne z detalami opisują warunki służby i jej przebieg, dając wyobrażenie o codzienności kleryków za bramą koszar.
Dzieło ks. Kazimierza Fąfary, ks. Zbigniewa Kępy i Jerzego Prochwicza przybliża nie tylko historię próby podważenia autorytetu Kościoła, osłabienia jego wpływów poprzez działania zmierzające do niszczenia alumnów, czyli przyszłych kościelnych kadr, ale może wpłynąć na postawę kleryków, którzy w dużo spokojniejszych warunkach dojrzewają do bycia kapłanami. Może służyć nie tylko jako świadectwo historyczne, ale także poprzez przykłady, zachęcać do życia zgodnego z wartościami, przede wszystkim wierności powołaniu.
Więcej informacji na temat żołnierzy alumnów a także książki „Bóg nie jest Bogiem wojny. Wspomnienia alumnów-żołnierzy” znajdziecie Państwo na stronie https://warszawa.tvp.pl/73934006/06112023 a także na naszej stronie, w zakładce Publikacje, gdzie Centrum umożliwia korzystanie z książki w pliku PDF, której wygląd w pełni odpowiada wyglądowi książki w wersji papierowej.
Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z materiałem.
13 listopada 2023
